Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh phụ trách.
Đội là tổ chức nòng cốt trong các phong trào thiếu nhi, là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường, là lực lượng dự bị của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh.
Đội lấy 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng làm mục tiêu phấn đấu rèn luyện cho đội viên, giúp đỡ đội viên phát triển mọi khả năng trong học tập hoạt động, vui chơi, thực hiện quyền và bổn phận theo Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em.
Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh đoàn kết, hợp tác với các tổ chức, phong trào thiếu nhi ở khu vực và thế giới vì những quyền của trẻ em, vì hòa bình, hạnh phúc của các dân tộc.
* Khẩu hiệu của Đội
“Vì Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại, Sẵn sàng!”
* Lời hứa của Đội viên Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh
1. Thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy
2. Tuân theo Điều lệ Đội
3. Giữ gìn danh dự Đội
* Nhiệm vụ của Đội viên Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh
1. Thực hiện Điều lệ, Nghi thức Đội và chương trình đội viên, thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy để trở thành con ngoan, trò giỏi, bạn tốt, công dân tốt, đoàn viên Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh.
2. Làm gương tốt cho nhi đồng noi theo, giúp đỡ nhi đồng và thiếu niên trở thành đội viên thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
Tháng 2 năm 1941, Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh bí mật về nước ở vùng Pác Pó (Cao Bằng) để trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Tháng 5 năm 1941, Hội nghị lần thứ 8 của Trung ương Đảng do lãnh tụ Nguyễn ái Quốc chủ trì. Từ sự phân tích diễn biến của tình hình thế giới và trong nước, Hội nghị khẳng định nhiệm vụ chủ yếu trước mắt của cách mạng Việt Nam là giải phóng dân tộc. Hội nghị quyết định thành lập Việt Nam Độc lập Đồng Minh Hội, gọi tắt là Việt Minh và tổ chức ra các đoàn thể cứu quốc của Việt Minh. Hội nghị đã quyết định thành lập Hội Nhi đồng cứu vong là đoàn thể cứu quốc của trẻ em từ 10 – 11 tuổi trở lên đến 15 – 16 tuổi và giao cho Đoàn phụ trách công tác thiếu nhi.
Trên tinh thần “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ” và cũng là phù hợp với lứa tuổi, Đội Nhi đồng cứu quốc có nhiệm vụ: Làm giao thông liên lạc, canh gác bảo vệ các cuộc họp của Đảng, là lực lượng dự bị đánh Tây đuổi Nhật.
Ngày 15/5/1941 trở thành mốc son sáng chói trong lịch sử vẻ vang của Đội TNTP Hồ Chí Minh. Ngày ấy, ở gần hang Pác Bó, xuôi dòng suối Lê Nin, dưới chân núi Thoong Mạ, ở thôn Nà Mạ, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng có 5 thiếu niên là Nông Văn Dền, Nông Văn Thàn, Lý Văn Tịnh, Lý Thị Nì, Lý Thị Xậu, được các anh Đức Thanh và các anh cán bộ cách mạng giác ngộ, thử thách, tập hợp để thành lập Đội Nhi đồng Cứu quốc theo quyết định của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đại biểu học sinh trường Trưng Vương (Hà Nội) đến chúc thọ Chủ tịch Hồ Chí Minh (tháng 5-1956)
Đội có mục đích là tham gia đánh Tây, đuổi Nhật, giành độc lập cho nước nhà” với nhiệm vụ làm giao thông thông liên lạc, đưa đón, bảo vệ cán bộ, canh gác cho các cuộc họp của Đảng… Để đảm bảo bí mật, tổ chức Đội đã đặt bí danh cho các đội viên: Dền mang bí danh Kim Đồng, Thàn là Cao Sơn, Tịnh là Thanh Minh, Xậu là Thanh Thuỷ, Ni là Thuỷ Tiên. Cuộc họp đã bầu Kim Đồng làm đội trưởng. Cuối buổi lễ cả 5 bạn được kết nạp Đội đã tuyên thệ “Trung thành với Đảng, tuyệt đối giữ bí mật, dù có phải hi sinh cả tính mạng cũng không phản bội lại nhân dân và cách mạng”. Đội Nhi đồng cứu quốc chính thức thành lập (về sau gọi là Đội thiếu nhi cứu quốc).
Lớn mạnh cùng lịch sử dân tộc, tổ chức Đội đã từng bước được xây dựng và phát triển ở một số tỉnh thành như: Cao Bằng, Hà Nội, Hà Nam… Hình thức tổ chức rất phong phú , bên ngoài là các đội bóng, đá cầu, đội ca hát nhưng bên trong là các hoạt động cách mạng, tuyên truyền cổ động cho Việt Minh.
Càng gần đến năm 1945, phong trào cách mạng ở nước ta càng mạnh mẽ, Pháp- Nhật càng tàn ác, nhân dân ta càng kiên cường đấu tranh. Nhiều thiếu nhi đã cùng người lớn tham gia chống thuế, phá kho thóc hoặc theo du kích lên chiến khu. Trong chiến công tiêu diệt hai đồn địch Phai Khắt và Nà Ngần của Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân ( tháng 12 năm 1944), có sự góp phần tích cực của em Hồng, một đội viên thiếu niên, làm nhiệm vụ trinh sát đã dũng cảm lọt hẳn vào đồn địch do thám tình hình.
Ngày 19/8/1945, thiếu nhi Hà Nội đã cùng cha anh tham gia chiếm công sở, trong đó có trại Bảo an binh, góp phần làm nên chiến thắng của cách mạng tháng Tám vĩ đại.
Mặc dù rất bận với các công việc của đất nước, nhưng Đảng, Bác Hồ luôn dành cho các em thiếu nhi sự quan tâm đặc biệt. Nhân ngày khai trường năm học đầu tiên và tết trung thu đầu tiên dưới chế độ mới, Bác Hồ đã viết thư cho học sinh và thiếu nhi cả nước nhắc nhở các em ra sức học tập, siêng tập thể thao và ra sức giúp cho Nhi đồng cứu vong Hội, để mai sau lớn lên thành những người dân xứng đáng với một nước độc lập, tự do.
MỘT SỐ SỰ KIỆN QUAN TRỌNG
TRONG LỊCH SỬ ĐỘI TNTP HỒ CHÍ MINH
* Ngày 6 tháng 3 năm 1926:
Trong “Báo cáo gửi Quốc tế cộng sản, đồng chí Nguyễn Ái Quốc (tức Bác Hồ kính yêu sau này) đã thông báo ở mục 3 là Bác đã: “Tổ chức một tổ thiếu nhi (7) lựa chọn trong con em nông dân và công nhân…”
* Trong phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930 – 1931:
Đã xuất hiện Đội Đồng tử quân tham gia đấu tranh lập chính quyền Xô Viết ở Nghệ Tĩnh.
* Ngày 15-5-1941:
Tại Nà Mạ (Xuân Hòa – Hà Quảng – Cao Bằng) Tổ chức thiếu niên đầu tiên của đội được thành lập gồm 5 đội viên, do Kim Đồng là tổ trưởng.
* Sau ngày 19-8-1945:
Tại thủ đô Hà Nội, hàng loạt Đội thiếu niên, nhi đồng cứu quốc ra đời. Nổi tiếng là các Đội: Hoàng Văn Thụ, Mai Hắc Đế.
* Ngày 19-5-1956:
Diễu hành lớn của thiếu nhi toàn thành Hà Nội đến Phủ chủ tịch mừng ngày sinh lần thứ 56 của Bác Hồ được tổ chức lần đầu tiên ở nước ta.
* Tháng 2-1948:
Bác Hồ gửi thư hướng dẫn thiếu nhi nước ta làm công tác Trần Quốc Toản. Từ đấy, công tác Trần Quốc Toản ra đời và trở thành một phong trào rộng lớn, lâu dài.
* Tháng 3-1951:
Đội thiếu nhi cứu quốc đổi tên thành Đội thiếu nhi Tháng Tám.
* Trung thu năm 1954:
Sau cuộc kháng chiến chống Pháp. Bác Hồ viết thư khen ngợi thiếu niên nhi đồng cả nước.
* Ngày 4-11-1956:
Sau Đại hội Đoàn lần thứ II, Đội đổi tên là Đội thiếu niên tiền phong.
* Năm 1958:
Mở đầu phong trào “Kế hoạch nhỏ” và “Hợp tác xã măng non”.
* Ngày 15-5-1959:
Đội TNTP nhận là cờ của BCH Trung ương Đảng thêu hàng chữ: “Vì sự nghiệp xã hội chủ nghĩa và thống nhất Tổ quốc – Sẵn sàng!”
* Ngày 19-3-1961:
Các em ở lứa tuổi nhi đồng được tổ chức riêng vào Đội Nhi đồng tháng 8.
* Ngày 15-5-1961:
Nhân dịp kỷ niệm lần thứ 20 ngày thành lập Đội TNTP, Bác Hồ gửi thư dặn các cháu 5 điều:
1. Yêu tổ quốc, yêu đồng bào.
2. Học tập tốt, lao động tốt.
3. Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt.
4. Giữ gìn vệ sinh thật tốt.
5. Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm.
* Ngày 24-3-1963:
Mở đầu phong trào “Nghìn việc tốt” thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy. Sáng kiến này được phát động từ xã tam Sơn, Tiên Sơn, Hà Bắc từ năm 1961.
*Ngày 15-5-1966:
Nhân dịp kỷ niệm lần thứ 25 ngày thành lập Đội, thay mặt Trung ương Đảng và Bác Hồ, Bác Tôn Đức Thắng đã trao tặng Đội là cờ thêu dòng chữ;
“Vâng lời Bác dạy
Làm nghìn việc tốt
Chống Mỹ cứu nước
Thiếu niên sẵn sàng!”
* Tháng 5-1969:
Bác Hồ gửi thư khen hợp tác xã măng non Phú Mãn (Hà Bắc) về thành tích chăm sóc trâu, bò béo, khỏe.
* Ngày 1-6-1969:
Bác Hồ gặp mặt các cháu thiếu nhi tại Phủ Chủ tịch. Đây là lần gặp các cháu cuối cùng trước ngày Bác đi xa.
* Ngày 30-1-1970:
Ban chấp hành Trung ương Đảng quyết nghị cho Đoàn TNCS, Đội TNTP và Đội nhi đồng được mang tên Bác Hồ vĩ đại.
* Tháng 6-1976:
Đội mang khẩu hiệu mới: “Vì Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại – Sẵn sàng!”
* Tháng 12-1976:
Theo sáng kiến của thiếu nhi thành phố Hồ Chí Minh, thiếu nhi cả nước phát động phong trào “Thu lượm 4 triệu ki-lô-gam giấy loại và lao động tiết kiệm lấy tiền đóng đoàn tàu mang tên Đội”.
* Tháng 7-1977:
Đoàn đại biểu toàn quốc của Đội đi dự “Đại hội liên hoan thiếu nhi thế giới lần thứ nhất” tại Mát-xcơ-va (Liên Xô).
* Ngày 28-7-1978:
Họp mặt toàn quốc lần thứ I các chiến sĩ làm công tác Trần Quốc Toản tại Hà Nội.
* Ngày 31-12-1978:
Hoàn thành đoàn xe lửa mang tên Đội.
* Ngày 14-11-1979:
Quốc hội Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ra pháp lệnh về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em.
* Ngày 20-11-1980:
Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IV khai mạc, ra quyết định thành lập “Hội đồng phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh và Đội Nhi đồng Hồ Chí Minh” (gọi tắt là: Hội đồng Đội).
* Từ ngày 21 đến ngày 23-8-1981:
Đại hội cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ nhất đã tiến hành tại Thủ đô Hà Nội.
* Năm học 1983-1984:
Phát động cuộc hành quân theo bước những người anh hùng.
* Từ ngày 2 đến ngày 11-7-1984:
Họp mặt “các chiến sĩ nhỏ Điện Biên” toàn quốc tại Thủ đô Hà Nội.
* Từ ngày 21 đến ngày 29-6-1985:
Họp mặt “Cháu ngoan Bác Hồ – chiến sĩ nhỏ Giải phóng quân” năm 1985 tại thành phố Hồ Chí Minh.
Phát động đợt hành quân “Theo chân Bác” 1985 – 1986 với từng đợt cho từng năm và kết thúc vào dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Bác Hồ (19 tháng 5 năm 1990).
* Từ ngày 1-7 đến 9-7-1986:
Đại hội cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ 2 được tổ chức ở Hà Nội và Hải Phòng với 270 đại biểu cháu ngoan Bác Hồ.
* Từ ngày 30-6 đến ngày 4-7-1990:
Nhân kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh của Bác Hồ, Đại hội cháu ngoan Bác Hồ lần thứ 3 được tổ chức ở Hà Nội và Nghệ An với 189 đại biểu cháu ngoan Bác Hồ.
* Từ ngày 27-6 đến 1-7-1992:
Cuộc họp mặt “Thiếu nhi nghèo vượt khó” được tổ chức ở Hà Nội và Thanh Hóa với 175 đại biểu thiếu nhi. Từ cuộc họp mặt này Quỹ thiếu nhi nghèo vượt khó ra đời nhằm giúp các bạn nghèo vượt khó học giỏi, công tác Đội tốt.
* Từ ngày 2-7 đến 7-7-1993:
Cuộc họp mặt thiếu nhi các dân tộc được tổ chức ở Hà Nội và Hải Phòng với 170 em đại diện cho 44 dân tộc về dự.
 
*Từ ngày 28-6 đến ngày 7-7-1994:
Kết thúc cuộc hành quân “Theo bước chân những người anh hùng”, Liên hoan “Chiến sĩ nhỏ Điện Biên” lần thứ II được tổ chức tại Điện Biên, Hà Nội, Quảng Ninh với 181 thiếu nhi và 50 phụ trách Đội tham gia.
* Từ ngày 2-7 đến ngày 6-7-1995:
Đại hội cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ IV được tổ chức tại Đền Hùng, tỉnh Vĩnh Phú và Thủ đô Hà Nội, với 197 thiếu nhi, trong đó có 70 nam, 103 nữ, 25 đại biểu thiếu nhi dân tộc.
* Ngày 15-5-1996
Nhân kỷ niệm 55 năm ngày thành lập Đội, Trung ương Đảng trao tặng tổ chức Đội lá cờ mang dòng chữ: “Thiếu niên Việt Nam hãy làm tốt 5 điều Bác Hồ dạy”:
1. Yêu tổ quốc, yêu đồng bào
2. Học tập tốt, lao động tốt
3. Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
4. Giữ gìn vệ sinh thật tốt
5. Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm.
* Từ ngày 6-7 đến 10-7-1996:
Liên hoan phụ trách thiếu nhi giỏi toàn quốc được tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh và tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, gần 200 phụ trách Đội đã tham gia.
* Từ ngày 12-7 đến 15-7-1997:
Liên hoan chiến sĩ giỏi Trần Quốc Toản được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội, với 146 thiếu nhi và 66 phụ trách Đội tham gia.
* Từ ngày 18-7 đến 22-7-1998:
Hội trại Chỉ huy Đội giỏi toàn quốc lần thứ I được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội và tỉnh Quảng Ninh, với 229 đại biểu là chỉ huy Đội giỏi và 66 phụ trách Đội tham gia.
* Ngày 1-8-1998:
Ban Thường vụ Trung ương Đoàn ra Quyết định số 190 về việc thành lập Hội đồng Trung ương Đội TNTP Hồ Chí Minh khóa IV.
* Từ ngày 9-7 đến 12-7-2000:
Đại hội cháu ngoan Bác Hồ lần thứ V được tổ chức tại Hà Nội và Nghệ An, với 271 đại biểu, trong đó có 115 nam, 156 nữ và 65 phụ trách Đội; Đoàn đại biểu thiếu nhi Việt Nam sinh sống và học tập tại Ba Lan, Hungari, Lào, Campuchia; Đại biểu thiếu nhi quốc tế gồm: đoàn đại biểu thiếu nhi Lào, Thái Lan, Campuchia.
* Ngày 09-3-2001:
Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị 02 về việc lấy năm 2001-2002 là “Năm xã hội tình nguyện vì trẻ em đặc biệt khó khăn”.
* Từ ngày 5-5 đến 15-5-2001:
Lễ hội kỷ niệm trọng thể 60 năm ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh và đón nhận Huân chương Sao Vàng – Phần thưởng cao quý nhất của Đảng và Nhà nước trao tặng Đội TNTP Hồ Chí Minh vì đã có nhiều công lao to lớn đóng góp vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc.
HỘI ĐỒNG ĐỘI